Singazın Tekstil ve Deri Sektöründeki Kullanım Alanları (Prosesler):
Singaz, temel olarak Hidrojen (H₂) ve Karbon Monoksit (CO) içeren yanıcı bir gaz karışımıdır. Bu özelliği sayesinde çeşitli enerji ihtiyaçları için kullanılabilir:
Isı Üretimi (Buhar ve Sıcak Su):
Kazanlar: Sektördeki en yaygın enerji ihtiyacı olan proses ısısı (boyama, yıkama, kurutma, apreleme, fiksaj, tabaklama vb. için buhar veya sıcak su) singazın doğrudan yakılmasıyla kazanlarda üretilebilir. Doğalgaz, fuel oil veya kömür yerine kullanılabilir.
Kurutma Fırınları: Kumaşların, ipliklerin veya derilerin kurutulduğu ramözler, fırınlar gibi ünitelerde doğrudan veya dolaylı ısıtma için yakıt olarak kullanılabilir.
Termofiksaj Üniteleri: Sentetik kumaşların boyut stabilitesi için gereken yüksek sıcaklık, singaz yakılarak sağlanabilir.
Elektrik Üretimi:
Gaz Motorları / Gaz Türbinleri: Singaz, içten yanmalı gaz motorlarında veya gaz türbinlerinde yakılarak jeneratörler aracılığıyla elektrik üretilebilir. Bu, şebekeden alınan elektriği azaltarak maliyetleri düşürebilir.
Kojenerasyon (Birleşik Isı ve Güç - CHP): Elektrik üretimi sırasında ortaya çıkan atık ısı (egzoz gazı ısısı, motor soğutma suyu ısısı) geri kazanılarak proseslerde gerekli olan buhar veya sıcak suyu üretmek için kullanılabilir. Bu, enerji verimliliğini %80-90'lara çıkarabilen çok verimli bir yöntemdir. Tekstil ve Deri gibi hem ısıya hem elektriğe yoğun ihtiyaç duyan sektörler için idealdir.
Doğrudan Isıtma: Bazı özel fırın veya ısıtma gerektiren proseslerde doğrudan yakıt olarak kullanılabilir.
Kimyasal Sentez (Daha Az Yaygın): Singaz, metanol gibi bazı kimyasalların üretiminde hammadde olarak kullanılabilir ancak bu genellikle tekstil/deri fabrikası ölçeğinde değil, daha büyük kimya tesislerinde uygulanır. Yine de, büyük ölçekli atık gazlaştırma tesisleri için bir potansiyeldir.
Tekstil ve Deri Sektöründe Singaz Üretimi İçin Kullanılabilecek Atıklar:
Bu sektörler, gazlaştırma (singaz üretim yöntemi) için uygun, yüksek kalorifik değere sahip olabilecek çeşitli atıklar üretirler:
Tekstil Atıkları:
Kırpıntı ve Parça Atıkları: Kesimhanelerden çıkan kumaş parçaları (pamuk, polyester, yün, karışımlar vb.). En büyük hacimli atıklardan biridir.
İplik Atıkları: İplik üretiminden veya dokuma/örmeden kalan iplikler, bobin dipleri.
Telef ve Elyaf Atıkları: Üretim süreçlerinde ortaya çıkan kısa lifler, tozlar (pamuk telefi, sentetik elyaf tozu vb.).
Kenar Kumaş Atıkları (Selvage): Dokuma veya örme makinelerinden çıkan kumaş kenarları.
Kullanım Ömrünü Tamamlamış Tekstiller (Post-Consumer Waste): Eski giysiler, ev tekstilleri (ancak bunların toplanması, ayrıştırılması ve temizlenmesi gerekir).
Arıtma Çamurları: Boyahane ve apre tesislerinin atıksu arıtma tesislerinden çıkan, yüksek organik madde içeren çamurlar (ön kurutma gerektirir).
Deri Atıkları:
Yağlı Yonga ve Etleme Atıkları (Fleshings): Derinin et yüzeyinden sıyrılan, yüksek protein ve yağ içeriğine sahip atıklar.
Kromlu Yonga ve Talaş (Shavings/Trimmings): Derinin kalınlığını ayarlamak için yapılan traşlama ve kenar kesme işlemlerinden çıkan, krom veya diğer tabaklama maddelerini içeren atıklar. (Krom içeriği gazlaştırma sonrası kül yönetimi açısından önemlidir).
Zımpara Tozu (Buffing Dust): Deri yüzeyinin düzeltilmesi sırasında ortaya çıkan ince toz.
Parça Deri Atıkları: Kesim işlemlerinden arta kalan deri parçaları.
Arıtma Çamurları: Tabakhane atıksu arıtma tesislerinden çıkan, yüksek organik madde ve potansiyel olarak krom içeren çamurlar (ön kurutma gerektirir).
Tahmini Enerji Değerleri:
Bu atıkların enerji değerleri (kalorifik değer), malzemenin türüne, nem içeriğine, kül içeriğine ve kirlilik düzeyine göre çok değişkenlik gösterir. Aşağıdaki değerler kuru bazda yaklaşık ve genel bir fikir vermek amaçlıdır (Gerçek değerler için laboratuvar analizi şarttır):
Pamuklu Tekstil Atıkları (Kırpıntı vb.): ~15 - 17 MJ/kg (Megajoule/kilogram)
Sentetik Tekstil Atıkları (Polyester, Naylon vb.): ~20 - 30+ MJ/kg (Plastiklere yakın değerler)
Yünlü Tekstil Atıkları: ~18 - 22 MJ/kg
Karışık Tekstil Atıkları: İçeriğe göre 15 - 25 MJ/kg arası
Deri Yonga/Talaş (Kuru): ~18 - 22 MJ/kg (Protein ve yağ içeriğine bağlı)
Arıtma Çamuru (Organik Kısmı, Kuru): ~10 - 18 MJ/kg (Ancak yüksek nem içeriği kullanılabilir enerjiyi çok düşürür, genellikle %50-80 nem içerirler)
Singazın Tekstil ve Deri Sektöründeki Kullanım Alanları (Prosesler):
Singaz, temel olarak Hidrojen (H₂) ve Karbon Monoksit (CO) içeren yanıcı bir gaz karışımıdır. Bu özelliği sayesinde çeşitli enerji ihtiyaçları için kullanılabilir:
Isı Üretimi (Buhar ve Sıcak Su):
Kazanlar: Sektördeki en yaygın enerji ihtiyacı olan proses ısısı (boyama, yıkama, kurutma, apreleme, fiksaj, tabaklama vb. için buhar veya sıcak su) singazın doğrudan yakılmasıyla kazanlarda üretilebilir. Doğalgaz, fuel oil veya kömür yerine kullanılabilir.
Kurutma Fırınları: Kumaşların, ipliklerin veya derilerin kurutulduğu ramözler, fırınlar gibi ünitelerde doğrudan veya dolaylı ısıtma için yakıt olarak kullanılabilir.
Termofiksaj Üniteleri: Sentetik kumaşların boyut stabilitesi için gereken yüksek sıcaklık, singaz yakılarak sağlanabilir.
Elektrik Üretimi:
Gaz Motorları / Gaz Türbinleri: Singaz, içten yanmalı gaz motorlarında veya gaz türbinlerinde yakılarak jeneratörler aracılığıyla elektrik üretilebilir. Bu, şebekeden alınan elektriği azaltarak maliyetleri düşürebilir.
Kojenerasyon (Birleşik Isı ve Güç - CHP): Elektrik üretimi sırasında ortaya çıkan atık ısı (egzoz gazı ısısı, motor soğutma suyu ısısı) geri kazanılarak proseslerde gerekli olan buhar veya sıcak suyu üretmek için kullanılabilir. Bu, enerji verimliliğini %80-90'lara çıkarabilen çok verimli bir yöntemdir. Tekstil ve Deri gibi hem ısıya hem elektriğe yoğun ihtiyaç duyan sektörler için idealdir.
Doğrudan Isıtma: Bazı özel fırın veya ısıtma gerektiren proseslerde doğrudan yakıt olarak kullanılabilir.
Kimyasal Sentez (Daha Az Yaygın): Singaz, metanol gibi bazı kimyasalların üretiminde hammadde olarak kullanılabilir ancak bu genellikle tekstil/deri fabrikası ölçeğinde değil, daha büyük kimya tesislerinde uygulanır. Yine de, büyük ölçekli atık gazlaştırma tesisleri için bir potansiyeldir.
Tekstil ve Deri Sektöründe Singaz Üretimi İçin Kullanılabilecek Atıklar:
Bu sektörler, gazlaştırma (singaz üretim yöntemi) için uygun, yüksek kalorifik değere sahip olabilecek çeşitli atıklar üretirler:
Tekstil Atıkları:
Kırpıntı ve Parça Atıkları: Kesimhanelerden çıkan kumaş parçaları (pamuk, polyester, yün, karışımlar vb.). En büyük hacimli atıklardan biridir.
İplik Atıkları: İplik üretiminden veya dokuma/örmeden kalan iplikler, bobin dipleri.
Telef ve Elyaf Atıkları: Üretim süreçlerinde ortaya çıkan kısa lifler, tozlar (pamuk telefi, sentetik elyaf tozu vb.).
Kenar Kumaş Atıkları (Selvage): Dokuma veya örme makinelerinden çıkan kumaş kenarları.
Kullanım Ömrünü Tamamlamış Tekstiller (Post-Consumer Waste): Eski giysiler, ev tekstilleri (ancak bunların toplanması, ayrıştırılması ve temizlenmesi gerekir).
Arıtma Çamurları: Boyahane ve apre tesislerinin atıksu arıtma tesislerinden çıkan, yüksek organik madde içeren çamurlar (ön kurutma gerektirir).
Deri Atıkları:
Yağlı Yonga ve Etleme Atıkları (Fleshings): Derinin et yüzeyinden sıyrılan, yüksek protein ve yağ içeriğine sahip atıklar.
Kromlu Yonga ve Talaş (Shavings/Trimmings): Derinin kalınlığını ayarlamak için yapılan traşlama ve kenar kesme işlemlerinden çıkan, krom veya diğer tabaklama maddelerini içeren atıklar. (Krom içeriği gazlaştırma sonrası kül yönetimi açısından önemlidir).
Zımpara Tozu (Buffing Dust): Deri yüzeyinin düzeltilmesi sırasında ortaya çıkan ince toz.
Parça Deri Atıkları: Kesim işlemlerinden arta kalan deri parçaları.
Arıtma Çamurları: Tabakhane atıksu arıtma tesislerinden çıkan, yüksek organik madde ve potansiyel olarak krom içeren çamurlar (ön kurutma gerektirir).
Tahmini Enerji Değerleri:
Bu atıkların enerji değerleri (kalorifik değer), malzemenin türüne, nem içeriğine, kül içeriğine ve kirlilik düzeyine göre çok değişkenlik gösterir. Aşağıdaki değerler kuru bazda yaklaşık ve genel bir fikir vermek amaçlıdır (Gerçek değerler için laboratuvar analizi şarttır):
Pamuklu Tekstil Atıkları (Kırpıntı vb.): ~15 - 17 MJ/kg (Megajoule/kilogram)
Sentetik Tekstil Atıkları (Polyester, Naylon vb.): ~20 - 30+ MJ/kg (Plastiklere yakın değerler)
Yünlü Tekstil Atıkları: ~18 - 22 MJ/kg
Karışık Tekstil Atıkları: İçeriğe göre 15 - 25 MJ/kg arası
Deri Yonga/Talaş (Kuru): ~18 - 22 MJ/kg (Protein ve yağ içeriğine bağlı)
Arıtma Çamuru (Organik Kısmı, Kuru): ~10 - 18 MJ/kg (Ancak yüksek nem içeriği kullanılabilir enerjiyi çok düşürür, genellikle %50-80 nem içerirler)
